Đề khảo sát chất lượng (Lần 3) môn Ngữ văn 10 - Trường THPT Nguyễn Đăng Đạo 2020-2021 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề khảo sát chất lượng (Lần 3) môn Ngữ văn 10 - Trường THPT Nguyễn Đăng Đạo 2020-2021 (Có đáp án)

1. SỞ GD&ĐT BẮC NINH ĐỀ THI KHẢO SÁT LẦN 3 NĂM HỌC 2020-2021 TRƯỜNG THPT NGUYỄN ĐĂNG ĐẠO Môn: Ngữ Văn 10 (Đề gồm 02 trang) Thời gian làm bài: 120 phút I. ĐỌC HIỂU (3.0 điểm): Đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu sau: “Sự trung thực là nền tảng cơ bản giữ cho những mối quan hệ được bền vững”- Ramsey Clark. Trung thực- ứng xử cao nhất của sự tôn trọng. Một thái độ ứng xử tích cực, những thói quen tốt, cách nhìn lạc quan, khát khao theo đuổi những mục tiêu, vv mới chỉ là điều kiện cần nhưng vẫn chưa đủ để đưa bạn đến thành công nếu vẫn còn thiếu sự trung thực và chính trực. Bạn sẽ chẳng bao giờ cảm nhận trọn vẹn những giá trị của bản thân khi chưa tìm thấy sự bình an trong tâm hồn mình. Viên đá đầu tiên và cần thiết nhất của nền tảng đó là sự trung thực. Vì sao tôi lại xem trọng tính trung thực đến thế?Đó là bởi vì tôi đã phải mất một thời gian rất dài mới có thể nhận ra rằng sự trung thực chính là phần còn thiếu trong nỗ lực tìm kiếm sự thành công và hoàn thiện bản thân tôi. Tôi không phải là một kẻ hay nói dối, một kẻ tham lam, một tên trộm mà tôi chỉ thiếu tính trung thực mà thôi. Giống như nhiều người khác, tôi cũng quan niệm “Ai cũng thế cả mà”, một chút không trung thực không có gì là xấu cả.Tôi đã tự lừa dối mình.Dù muộn màng, nhưng rồi tôi cũng khám phá ra rằng không trung thực là một điều rất tệ hại và để lại một hậu quả khôn lường.Ngay sau đó, tôi quyết định sẽ ngay thẳng, chính trực trong tất cả mọi việc.Đó là một lựa chọn quan trọng làm thay đổi cuộc đời tôi. (Theo Hal Urban, “Những bài học cuộc sống”, www wattpad.com) Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên? Câu 2. Vì sao tác giả lại cho rằng: “Một thái độ ứng xử tích cực, những thói quen tốt, cách nhìn lạc quan, khát khao theo đuổi những mục tiêu, vv mới chỉ là điều kiện cần nhưng vẫn chưa đủ để đưa bạn đến thành công nếu vẫn còn thiếu sự trung thực và chính trực”? Câu 3. Anh (Chị) hiểu như thế nào về câu nói: “Sự trung thực là nền tảng cơ bản giữ cho những mối quan hệ được bền vững”? Câu 4. Anh (Chị) có đồng tình với quan điểm của tác giả: “không trung thực là một điều rất tệ hại và để lại một hậu quả khôn lường” hay không? Vì sao?
2. II. LÀM VĂN (7.0 điểm) Câu 1 (2.0 điểm) Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về “vai trò của sự trung thực trong thành công của mỗi người”. Câu 2 ( 5.0 điểm) Thuyết minh tư tưởng nhân nghĩa trong phần mở đầu bài “ Đại Cáo Bình Ngô ” của Nguyễn Trãi Từng nghe: Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân Quân điếu phạt trước lo trừ bạo Như nước Đại Việt ta từ trước Vốn xưng nền văn hiến đã lâu Núi sông bờ cõi đã chia Phong tục Bắc Nam cũng khác Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau Song hào kiệt thời nào cũng có. Cho nên: Lưu Cung tham công nên thất bại, Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong, Cửa Hàm tử bắt sống Toa Đô Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã Việc xưa xem xét, Chứng cứ còn ghi. Hết Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
3. HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN 10 -KHẢO SÁT LẦN 3(2020-2021) Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 3,0 1 Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận 0,5 2 Vì: 0,5 – Một thái độ ứng xử tích cực, những thói quen tốt, cách nhìn lạc quan, khát khao theo đuổi những mục tiêu, vv là động lực, là điều kiện để con người cố gắng phấn đấu, rèn luyện mình trên con đường tìm đến thành công. – Nhưng vẫn chưa đủ bởi để có được thành công, con người còn cần đến những mối quan hệ xã hội. Và sự trung thực và chính trực là yếu tố giúp tạo nên quan hệ bền vững, là thái độ ứng xử cao nhất của sự tôn trọng đối với những người xung quanh, cũng là tôn trọng chính bản thân mình 3 “Sự trung thực là nền tảng cơ bản giữ cho những mối quan hệ được bền 1,0 vững”: – Sự trung thực: là thật thà, ngay thẳng, đúng với sự thật, không làm sai lạc đi; trái ngược với sự dối trá – Sự trung thực sẽ giúp tạo được niềm tin, lòng tin với mọi người, từ đó giữ cho các mối quan hệ được bền vững, lâu dài 4 1,0 – Học sinh có thể đưa ra ý kiến riêng và có lí giải hợp lí (Có thể đưa ra ý kiến đồng tình và lí giải : + Không trung thực sẽ đánh mất niềm tin của mọi người dành cho mình; sẽ không đạt được kết quả mình mong muốn trong công việc cũng như trong cuộc sống . + Không trung thực sẽ có lợi trước mắt nhưng làm ảnh hưởng đến người khác và để lại hậu quả về sau . + Người không trung thực sẽ sống không thanh thản, không vui vẻ . ) II LÀM VĂN 7,0 1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn 2,0 (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về vai trò của sự trung thực trong thành công của mỗi người. 1.Yêu cầu về hình thức 0,25 a) Đảm bảo đúng hình thức: Đoạn văn nghị luận khoảng 200 chữ c) Cần vận dụng tốt thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. 2.Yêu cầu về nội dung 1,75 1. Giải thích vấn đề: 0,25 – Sự trung thực – Vai trò của sự trung thực trong thành công của mỗi người 2. Bàn luận: – Quan niệm về “thành công”: Đạt được kết quả, mục đích như dự định 0,5 trong công việc; Đạt được mong ước trong cuộc sống; Hài lòng, hạnh phúc với những gì mình có được và có ước mơ tốt đẹp trong tương lai – Sự trung thực là điều kiện đủ để có được thành công, là yếu tố quan trọng 0,5
4. đưa con người đến thành công. Bởi vì + Sự trung thực sẽ giúp tạo được niềm tin, lòng tin với mọi người, từ đó giữ cho các mối quan hệ được bền vững, lâu dài. Điều này vô cùng quan trọng, giúp công việc thuận lợi, các mối quan hệ xã hội trở nên hài hòa. 0,5 + Sống trung thực sẽ đem đến sự thanh thản trong tâm hồn, giúp con người luôn vui vẻ, thoải mái. Điều này lại đem đến sự tỉnh táo, sáng suốt khi đưa ra những lựa chọn, những quyết định quan trọng trong cuộc sống, trong công việc, góp phần tạo nên thành công. (Có thể có dẫn chứng cụ thể) 3. Bài học nhận thức, hành động: – Cần trung thực trong công việc cũng như trong cuộc sống. Câu 2: Thuyết minh tư tưởng nhân nghĩa trong phần mở đầu Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi: Yêu cầu hình thức -Biết làm kiểu bài văn thuyết minh 0,25đ -Bài viết có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc, diễn đạt trôi chảy, 0,25đ đảm bảo tính liên kết; - Không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp 0,25đ -Khuyến khích sự sáng tạo: vận dụng linh hoạt các phương pháp thuyết 0,25đ minh 1. Mở bài:Giới thiệu tác giả, tác phẩm (0,5 điểm) -Nguyễn Trãi là tác giả lớn trong lịch sử văn học dân tộc.Ông là nhà văn chính luận đầu tiên của Việt Nam. -Giới thiệu tác phẩm Bình Ngô đại cáo và đoạn trích. 2. Thân bài:Thuyết minh tư tưởng nhân nghĩa (3.5 điểm) a. Thuyết minh khái quát tác phẩm: Hoàn cảnh sáng tác, thể cáo, bố cục, vị trí .(0,5 điểm) a. Thuyết minh nội dung:(2.5 điểm) Nguyễn Trãi nêu nguyên lí chính nghĩa làm chỗ dựa, làm căn cứ xác đáng để triển khai toàn bộ nội dung bài cáo. Trong nguyên lí chính nghĩa của Nguyễn Trãi, có hai nội dung chính được nêu lên: tư tưởng nhân nghĩa và chân lí về sự tồn tại độc lập, có chủ quyền của nước Đại Việt. -Tư tưởng nhân nghĩa là tư tưởng có tính chất phổ biến, mặc nhiên được thừa nhận thời bấy giờ. Nhân nghĩa là mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người trên cơ sở tình thương và đạo lí.Nhân nghĩa là yên dân trừ bạo, tức là tiêu trừ tham tàn bạo ngược, bảo vệ cuộc sống yên ổn của dân.Đặt trong hoàn cảnh viết BNĐC thì người dân mà tác giả nói tới là người dân Đại Việt đang bị xâm lược còn kẻ bạo tàn chính là giặc Minh cướp nước. ->Tác giả khẳng định nguyên lí nhân nghĩa lấy ra từ quan niệm của Nho giáo- yếu tố tích cực nhất là yên dân và trừ bạo. Qua đó thể hiện nội dung, tư tưởng dân tộc: nhân nghĩa gắn liền với yêu nước, chống xâm lược. Người dân trong hoàn cảnh lúc bấy giờ cần giành lại được đất nước, "trừ bạo" là trừ kẻ bạo tàn, quân xâm lược. Dân tộc ta chiến đấu chống xâm lược là nhân nghĩa, là phù hợp với nguyên lí chính nghĩa thì sự tồn tại độc lập, có chủ quyền của dân tộc Đại Việt là một chân lí khách quan phù hợp với nguyên lí đó. -Sau khi nêu tư tưởng nhân nghĩa, tác giả nêu chân lí khách quan về sự tồn tại độc lập,có chủ quyền của nước Đại Việt.Chân lí này có cơ sở chắc chắn từ thực tiễn lịch sử. Bản dịch
5. đã cố gắng lột tả tính chất hiển nhiên, vốn có, lâu đời của nước ĐV tồn tại độc lập bằng các từ: từ trước, vốn xưng, đã lâu, đã chia, cũng khác. ->Tác giả khẳng định chân lí độc lập dân tộc của Đại Việt, đây cũng là vấn đề thuộc về chính nghĩa. Tác giả đã phác hoạ một hình tượng hoàn chỉnh về dân tộc: ý thức dân tộc trong BNĐC hoàn thiện hơn và sâu sắc hơn so với giai đoạn trước. Hoàn thiện hơn vì tác giả đề cập tới năm yếu tố cơ bản là văn hiến, lãnh thổ biên giới, lịch sử, phong tục, chủ quyền làm nên một quốc gia độc lập. Lí luận của Nguyễn Trãi sâu sắc ở chỗ đã đề cập tới những hạt nhân cơ bản của đất nước là văn hiến, truyền thống lịch sử. Nó góp phần ngăn chặn âm mưu xâm lựơc của giặc Minh. b.Thuyết minh nghệ thuật:(0,5 điểm) -Nghệ thuật khẳng định chủ quyền dân tộc thông qua các từ ngữ, tác giả sử dụng nó để nói lên tính chất vốn có từ lâu đời. - Nghệ thụât so sánh khi đặt Đại Việt ngang hàng với phương Bắc về trình độ tổ chức quốc gia, luôn có sự kết hợp giữa lập luận soi sáng và dẫn chứng. - Nguyễn Trãi đã đưa ra những yếu tố căn bản để xác định độc lập chủ quyền của dân tộc: cương vực lãnh thổ, phong tục tập quán, nền văn hiến lâu đời và thêm nữa là lịch sử riêng, chế độ riêng với hào kiệt đời nào cũng có 3. Kết luận:Khẳng định lại vị trí, ý nghĩa của đoạn trích.