Đề khảo sát chất lượng (Lần 1) môn Ngữ văn 10 - Trường THPT Hàn Thuyên 2021-2022 (Có đáp án)

Nội dung tài liệu: Đề khảo sát chất lượng (Lần 1) môn Ngữ văn 10 - Trường THPT Hàn Thuyên 2021-2022 (Có đáp án)

1. SỞ GD&ĐT BẮC NINH ĐỀ KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG KHỐI 10 LẦN 1 TRƯỜNG THPT HÀN THUYÊN NĂM HỌC 2021-2022 MÔN: NGỮ VĂN Đề gồm: 01 trang Thời gian làm bài: 120 phút; không kể thời gian phát đề Họ, tên thí sinh: Số báo danh . I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: Hãy luôn nuôi dưỡng lòng biết ơn trong tâm hồn bất kể bạn rơi vào tình huống nào chăng nữa. Bạn cần hiểu rằng, lòng biết ơn là một thái độ sống, không đơn giản chỉ là phản ứng của bạn trước những món quà hay sự giúp đỡ. Lòng biết ơn không tồn tại một cách ngẫu nhiên, nó cũng giống như việc lập trình cho máy tính - lập trình đúng sẽ cho kết quả đúng, lập trình sai đưa đến kết quả sai, và tất nhiên, không lập trình thì sẽ chẳng có kết quả nào. Điều quan trọng là con người cần biết nuôi dưỡng và phát huy lòng biết ơn. Hãy tạ ơn trước khi bạn nhận bất cứ sự giúp đỡ nào, tạ ơn trước khi bạn chiến thắng trong một cuộc đua, thậm chí trước khi người khác cư xử tốt với bạn. Đó là thái độ mà mỗi chúng ta hoàn toàn có thể làm được. Cuộc sống giống như một khu vườn, lòng biết ơn chính là hạt mầm bạn gieo vào trong đó, để rồi khi đơm hoa kết trái, nó sẽ khiến tâm hồn bạn tỏa ngát hương thơm. (Trích Thái độ quyết định thành công - Wayne Cordeiro, NXB Tổng hợp TP HCM 2019, tr. 61) Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích. Câu 2. Theo đoạn trích, mỗi người cần hiểu lòng biết ơn là gì? Câu 3. Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn: Cuộc sống giống như một khu vườn, lòng biết ơn chính là hạt mầm bạn gieo vào trong đó, để rồi khi đơm hoa kết trái, nó sẽ khiến tâm hồn bạn tỏa ngát hương thơm. Câu 4. Thông điệp nào của đoạn trích có ý nghĩa nhất đối với anh/chị? II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm) Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về những việc cần làm để nuôi dưỡng và phát huy lòng biết ơn. Câu 2. (5,0 điểm) Cảm nhận của anh/chị về bài thơ “Độc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du. Từ đó, nhận xét về giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm. Phiên âm: Dịch thơ: Tây hồ hoa uyển tẫn thành khư, Tây Hồ cảnh đẹp hóa gò hoang, Độc điếu song tiền nhất chỉ thư. Thổn thức bên song mảnh giấy tàn. Chi phấn hữu thần liên tử hậu, Son phấn có thần chôn vẫn hận, Văn chương vô mệnh lụy phần dư. Văn chương không mệnh đốt còn vương. Cổ kim hận sự thiên nan vấn, Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi, Phong vận kỳ oan ngã tự cư. Cái án phong lưu khách tự mang. Bất tri tam bách dư niên hậu, Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa, Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như? Người đời ai khóc Tố Như chăng? (Theo Ngữ văn 10, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020,tr 132) Hết . Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm.
2. HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LẦN 1 MÔN: NGỮ VĂN KHỐI 10 Phần Câu/Ý Nội dung Điểm I Đọc hiểu 3.0 1 Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích: Nghị luận 0,75 Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời như đáp án 0.75đ - Học sinh trả lời 2 phương thức không cho điểm 2 Mỗi người cần hiểu: lòng biết ơn là một thái độ sống, không đơn giản 0.75 chỉ là phản ứng của bạn trước những món quà hay sự giúp đỡ. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trả lời như đáp án: 0,75 điểm - Học sinh chép thêm các câu văn khác trong văn bản: 0,5 điểm 3 - Biện pháp so sánh :So sánh cuộc sống - khu vườn, lòng biết ơn - hạt 1,0 mầm Tác dụng: - Làm nổi bật, giúp người đọc hình dung cụ thể hơn về ý nghĩa của lòng biết ơn trong cuộc sống. - Tăng sức gợi hình, gợi cảm, tăng sức thuyết phục cho lập luận. Hướng dẫn chấm: - Nêu được hình ảnh so sánh: 0.25 điểm - Chỉ ra được tác dụng của biện pháp so sánh : 0.75 điểm + Làm nổi bật, giúp người đọc hình dung cụ thể hơn về ý nghĩa của lòng biết ơn trong cuộc sống. 0.5 điểm + Tăng sức gợi hình, gợi cảm, tăng sức thuyết phục cho lập luận. 0.25 điểm Lưu ý: Học sinh trả lời các ý bằng các cách diễn đạt tương đương vẫn cho điểm tối đa. 4 Học sinh rút ra một thông điệp có ý nghĩa nhất đối với bản thân. Có thể 0.5 theo gợi ý sau: Lòng biết ơn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong cuộc sống, là nghĩa cử cao đẹp khiến cuộc sống con người trở nên tốt đẹp hơn. Hướng dẫn chấm: - Học sinh trình bày thuyết phục: 0,5 điểm. - Học sinh trả lời chung chung , chưa thuyết phục thì chỉ cho 0.25 điểm II Làm văn 7.0 1 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn 2,0 (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về những việc cần làm để nuôi dưỡng và phát huy lòng biết ơn. a. Đảm bảo thể thức của một đoạn văn có độ dài khoảng 200 chữ. 0,25 Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng- phân- hợp, móc xích hoặc song hành. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: những việc bản thân cần làm 0,25 để nuôi dưỡng và phát huy lòng biết ơn c. Triển khai hợp lí nội dung đoạn văn theo hướng sau: 1,0 - Dẫn dắt và nêu vấn đề nghị luận. - Học sinh có thể nêu những việc bản thân cần làm để nuôi dưỡng và
3. phát huy lòng biết ơn: + Để nuôi dưỡng và phát huy lòng biết ơn, tự bản thân chúng ta cần trân trọng, ghi nhận những điều mình được người khác giúp đỡ; luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác hay báo ơn khi bản thân có thể, đồng thời, cần tham gia tích cực vào các hoạt động đền ơn đáp nghĩa tại địa phương: dâng hương tại đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ, + Sống yêu thương, hiếu thảo đối với cha mẹ và người thân + Phấn đấu học tập và rèn luyện mình để không phụ lòng người khác đã kì vọng, mong đợi. +Tuyên dương, ca ngợi và tôn vinh kịp thời, đúng lúc những hành động tốt đẹp trong cuộc sống xung quanh mình. + Phê phán những kẻ vô ơn, đó là loại người lừa thầy phản bạn, bất hiếu, quên đi nguồn cội mình, coi thường nguồn gốc của mình . -Dẫn chứng về lòng biết ơn d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, 0,25 đặt câu. e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về 0,25 vấn đề nghị luận. 2 Cảm nhận của anh/chị về bài thơ “Độc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du . 5.0 Từ đó nhận xét về giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm. a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, 0,25 kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề gồm nhiều ý/ đoạn văn, kết bài kết luận được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Cảm nhận về bài thơ. Từ đó 0,5 nhận xét về giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm. c.Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. * Khái quát tác giả, tác phẩm 0,5 * Cảm nhận bài thơ - Cảm nhận về nội dung + Hai câu đề: Quy luật biến đổi lớn lao của tự nhiên, của đất trời: Tây Hồ còn đó nhưng vườn hoa thì không; cảnh đẹp một thời bây giờ đã mất, thay vào đó là sự hoang tàn, lạnh lẽo. Tâm thế mối đồng cảm của một tâm hồn cô đơn, cô độc tìm đến đồng điệu với một linh hồn cô độc, cô đơn. + Hai câu thực: Gợi lại cuộc đời và số phận bi thương của nàng Tiểu Thanh, ca ngợi, khẳng định tài sắc của Tiểu Thanh đồng thời xót xa cho số phận bi thảm 2.0 của nàng - cái nhìn nhân đạo mới mẻ,tiến bộ. + Hai câu luận: Nguyễn Du không chỉ thương xót cho nàng Tiểu Thanh mà còn bàn ra tới nỗi hận của muôn người, muôn đời trong đó có bản than nhà thơ. Qua đó thể hiện sự cảm thông sâu sắc đến độ “tri âm tri kỉ” + Hai câu kết: Tâm trạng hoài nghi, đau khổ, thương người, thương mình của nhà thơ. Tấm lòng nhân đạo mênh mông vượt qua mọi không gian và thời gian. Đó cũng chính là nỗi cô đơn và niềm khao khát tri âm của nhà thơ. - Cảm nhận về nghệ thuật
4. + Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật + Ngôn ngữ hàm súc, cô đọng, giàu chất triết lý, nghệ thuật đối, câu hỏi tu từ 0,5 + Hình ảnh thơ giàu sắc thái biểu cảm, giàu giá trị biểu tượng *Nhận xét về giá trị nhân đạo sâu sắc: - Nguyễn Du xót xa, thương cảm cho Tiểu Thanh- một hồng nhan bạc mệnh, một tài năng thi ca đoản mệnh, cho những kiếp hồng nhan đa 0.5 truân, tài tử đa cùng nói chung. - Với cảm hứng tự thương và sự tri âm sâu sắc, ông đã đặt vấn đề: quyền sống của người nghệ sĩ, sự cần thiết phải tôn vinh, trân trọng những người làm nên các giá trị văn hóa tinh thần. d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, 0,25 đặt câu. e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về 0,5 vấn đề nghị luận (Thí sinh biết vận dụng kiến thức lí luận văn học trong quá trình phân tích đánh giá; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống; văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc ; + Đáp ứng được 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm. + Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm. Tổng điểm 10,0